Zmiany w raportowaniu ESG proponowane przez projekt Omnibus – co się zmienia?
18 kwietnia 2025
Nadchodzą zmiany w raportowaniu ESG proponowane przez projekt Omnibus. Zebraliśmy najważniejsze informacje, które pomogą lepiej zrozumieć kierunek, w którym zmierza unijna regulacja w zakresie ESG.
Spis treści
- Czym jest Omnibus?
- Jakie regulacje obejmuje?
- Czy obowiązują już zmiany wprowadzone przez Omnibus?
- Jak wygląda nowy harmonogram raportowania według Omnibusa?
- Jakie zmiany w sprawozdawczości ESG są przewidziane w Omnibusie?
Dyrektywa CSRD, dotycząca raportowania ESG, już od tego roku obowiązuje wiele firm. Jednak jej wprowadzenie wzbudziło wiele kontrowersji, zwłaszcza w obliczu trudnej sytuacji gospodarczej w Europie. Dlatego 26 lutego 2025 r. Komisja Europejska przedstawiła propozycję nowego pakietu ustaw, tzw. Omnibus. Zmiany zaproponowane w małym Omnibusie „Stop the Clock” zostały przyjęte 14 kwietnia 2025 roku.
Zobacz, na czym polega raportowanie ESG: Raportowanie ESG: od kiedy i dla kogo będzie obowiązkowe? – Akademia Cyfryzacji GS1 Polska
Czym jest Omnibus?
Omnibus to pierwszy krok Unii Europejskiej w kierunku uproszczenia przepisów dotyczących zrównoważonego rozwoju. Ma on ułatwić firmom poprawne raportowanie ESG.
Głównym założeniem Omnibusa jest zmniejszenie liczby organizacji, które mają obowiązek raportować. Szacuje się, że liczba ta spadnie z ponad 50 000 do około 7000 firm. Ma to znacząco odciążyć sektor małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), który jest podstawą unijnej gospodarki.
Komisja Europejska zaproponowała także, by przesunąć terminy wdrożenia niektórych obowiązków raportowych. Da to firmom więcej czasu na przygotowanie odpowiednich systemów i procesów.
Jakie regulacje obejmuje?
Pakiet Omnibus obejmuje zmiany w trzech najważniejszych legislacjach dotyczących ESG:
- w dyrektywie sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju (CSRD), która reguluje zasady raportowania niefinansowego przez firmy;
- w rozporządzeniu dotyczącym taksonomii, które klasyfikuje działania gospodarcze pod kątem ich zrównoważonego charakteru;
- w dyrektywie CSDDD (Corporate Sustainability Due Diligence Directive), która nakłada na firmy obowiązek należytej staranności w zakresie zrównoważonego rozwoju w całym łańcuchu dostaw.
Czy zmiany proponowane przez Omnibus są pewne?
Dyrektywa Omnibus składa się z dwóch projektów aktów prawnych: tzw. „mały” i „duży” Omnibus. 14 kwietnia Rada UE zatwierdziła przepisy wchodzące w skład „małego” Omnibusa tzw. „Stop the Clock”. Przesuwa on terminy raportowania, które wynikają z dyrektywy CSRD. Państwa członkowskie będą musiały wdrożyć te przepisy do prawa krajowego najpóźniej do 31 grudnia 2025 r. Daje to dodatkowy czas na dostosowanie się do nowych wymogów raportowych. Przyjęte przepisy przesuwają też termin transpozycji dyrektywy w sprawie należytej staranności firm, w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSDDD) o 1 rok.
To jakie przepisy „dużego” Omnibusa zostaną przyjęte, będzie wynikało z dalszego przebiegu negocjacji i opinii ekspertów. Niektóre ze zmian proponowanych w dużym Omnibusie, np. utrzymanie wymogu atestacji na poziomie ograniczonej pewności, budzą stosunkowo niewiele kontrowersji.
Inne, jak wprowadzenie obowiązkowego progu zatrudnienia na poziomie 1000 pracowników, mogą wywołać znacznie większą debatę. Taki zapis mógłby skłaniać firmy do sztucznego ograniczania liczby etatów. Jednocześnie mógłby on wyłączyć z obowiązku raportowania te organizacje, które mają niewielkie zatrudnienie, ale w istotny sposób wpływają na środowisko lub społeczeństwo.
Jak wygląda nowy harmonogram raportowania według pierwszego pakietu uproszczeń?
Pakiet „Stop the clock” wprowadza zmiany w harmonogramie raportowania wprowadzonym wcześniej przez CSRD.
Firmy raportujące zgodnie z NFRD
Duże spółki publiczne, które wcześniej podlegały dyrektywie NFRD, złożą pierwsze raporty ESG za 2024 rok według dotychczasowych zasad.
Duże firmy
Firmy, które dotąd nie podlegały dyrektywie NFRD, pierwotnie miały rozpocząć raportowanie ESG w 2026 roku za 2025 rok. Zgodnie z tzw. „małym Omnibusem” mają raportować po raz pierwszy za rok obrotowy 2027 w 2028 roku.
MŚP notowane na giełdzie
Według dyrektywy CSRD spółki notowane na giełdach w UE miały publikować raporty za 2026 rok w 2027 roku. Dla tych firm pakiet „Stop the clock” przewiduje odroczenie o dwa lata. Obowiązek raportowania informacji będzie dotyczył ich za rok obrotowy 2028 w 2029 roku.
Przedsiębiorstwa spoza UE prowadzące działalność w Unii
Firmy spoza Unii Europejskiej, prowadzące działalność na jej terytorium, miały rozpocząć raportowanie w 2028 roku za 2027 rok. „Mały” Omnibus przesuwa ten termin na 2029 rok.
Raportowanie ESG: od kiedy i dla kogo będzie obowiązkowe? – Akademia Cyfryzacji GS1 Polska
Jakie zmiany w sprawozdawczości są przewidziane w Omnibusie?
KE – w ramach „dużego” Omnibusa – opracowała także projekt zmian legislacyjnych. Proponowane przepisy wprowadzają kilka kluczowych modyfikacji do dyrektywy CSRD.
Oprócz przesunięcia terminów raportowania ESG najważniejsze z nich to:
Zmniejszenie liczby firm objętych raportowaniem
Liczba firm objętych obowiązkiem raportowania zgodnie z dyrektywą CSRD ma być mniejsza. Nowe propozycje zakładają, że raportowanie ma dotyczyć wyłącznie dużych przedsiębiorstw zatrudniających powyżej 1000 pracowników. Komisja Europejska wyjaśnia, że to właśnie one wywierają największy wpływ na środowisko i społeczeństwo. Szacuje się, że liczba firm zobowiązanych do raportowania zmniejszy się o około 80% w skali całej Unii Europejskiej.
Zmniejszenie wymagań raportowania w łańcuchu wartości
Ograniczony zostanie również zakres wymagań dotyczących raportowania w łańcuchu wartości. Firmy zobowiązane do raportowania nie będą mogły wymagać od swoich partnerów – zwłaszcza małych i średnich organizacji – przekazywania danych ESG wykraczających poza określone standardy. Zakres ten został opisany w dobrowolnym standardzie VSME (Voluntary Sustainability Reporting Standard for SMEs). Ma to chronić mniejsze firmy przed nadmiernymi obciążeniami administracyjnymi.
Dostosowanie procesu atestacji sprawozdawczości ESG
Zgodnie z proponowanymi zasadami biegli rewidenci będą przeprowadzać atestację na poziomie „ograniczonej pewności” (ang. limited assurance), a nie „wystarczającej pewności” (ang. reasonable assurance). Proponowana zmiana ma obniżyć koszty związane z atestacją sprawozdawczości ESG.
Podsumowanie
Omnibus to propozycja zmian w raportowaniu zrównoważonego rozwoju. Przepisy „małego” Omnibusa zostały przyjęte przez UE 14 kwietnia 2025 roku. „Duży” Omnibus wymaga dalszych rozmów i negocjacji.
