Raportowanie ESG: od kiedy i dla kogo będzie obowiązkowe?

W raporcie ESG przedsiębiorstwo przedstawia swoje działania dotyczące kwestii środowiskowych, społecznej odpowiedzialności oraz ładu korporacyjnego. Czy raportowanie ESG będzie obowiązkiem Twojej firmy i od kiedy? Dowiesz się z artykułu.

Z tego artykułu dowiesz się:

kogo będzie dotyczył obowiązek raportowania ESG,
od kiedy raporty ESG będą obowiązkowe,
czym są ESRSy,
jakie ujawnienia ESRS są istotne dla MŚP.

Dla kogo raportowanie ESG będzie obowiązkowe?

CSRD to dyrektywa w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (ang. CSRD – Corporate Sustainability Reporting Directive). Do czasu jej wdrożenia odpowiedzialność za środowisko, społeczeństwo i zarządzanie (ESG) badało się głównie w dużych firmach publicznych (zainteresowania publicznego) oraz prywatnych przedsiębiorstwach, które miały znaczący wpływ na otoczenie. Wprowadzona w Unii Europejskiej dyrektywa CSRD od 2024 roku rozszerza obowiązek raportowania w zakresie zrównoważonego rozwoju (ESG) na kolejne grupy firm.

Jednostki zainteresowania publicznego to podmioty, które ze względu na swoją działalność i rolę w gospodarce mają istotne znaczenie dla interesu publicznego. Ze względu na swoją wielkość (liczba pracowników i obroty) i wpływ na rynek finansowy, podlegają szczególnemu nadzorowi. Muszą udzielać informacji, które pozwolą ocenić ich wpływ na zrównoważony rozwój. Mają być przejrzyste dla inwestorów i innych zainteresowanych stron. Duże przedsiębiorstwa prywatne również podlegają temu obowiązkowi, co wynika z ich roli w gospodarce i wpływu na środowisko oraz społeczeństwo. Zasady te będą stopniowo rozszerzane również na inne organizacje, w tym: non profit, fundusze inwestycyjne, instytucje finansowe i agencje rządowe.

Oznacza to, że obok dużych spółek publicznych i prywatnych, które już wcześniej podlegały regulacjom, więcej firm będzie składać szczegółowe raporty dotyczące ich wpływu na środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny.

Raportowanie działań w zakresie ESG stanie się więc kluczowym elementem strategii biznesowej coraz szerszego grona podmiotów. Wpłynie na ich działania w nadchodzących latach. Celem jest zwiększenie porównywalności, zwiększenie wiarygodności i dostępności raportów.

Od kiedy obowiązek raportowania niefinansowego?

Zgodnie z nowymi przepisami Unii Europejskiej raporty ESG będą obowiązkowe dla firm od roku podatkowego rozpoczynającego się 1 stycznia 2024 lub później – zgodnie z dyrektywą CSRD.

Nowa dyrektywa CSRD ma zwiększyć przejrzystość biznesu w obszarze zrównoważonego rozwoju. Inwestorzy i instytucje finansowe będą dzięki temu podejmować bardziej świadome decyzje.

Według pierwotnej propozycji CSRD przepisy dyrektywy miały być wprowadzane etapami i obejmować kolejne przedsiębiorstwa różnej wielkości. Liczy się też, czy firma podlegała wcześniej dyrektywie NFRD (Non-Financial Reporting Directive):

Pierwsze raporty, już w tym roku, złożą największe jednostki zainteresowania publicznego, które dotychczas były zobowiązane do składania raportów na temat informacji niefinansowych zgodnie z dyrektywą NFRD. Sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju obejmie te duże spółki, które zatrudniają ponad 1000 pracowników i spełniają jedno z dwóch kryteriów:

obrót netto ze sprzedaży towarów i usług przekraczający 50 mln EUR,
bilans aktywów przekraczający 25 mln EUR.

2. Raport w 2026 roku będą musiały złożyć duże firmy, które nie podlegały wcześniej pod NFRD. Zatrudniające 250 pracowników i/lub mające 50 mln EUR obrotów i/lub 25 mln EUR całkowitych aktywów.

3. Od 2027 roku wymogi CSRD muszą też spełnić MŚP notowane na europejskich rynkach (z wyjątkiem mikroprzedsiębiorstw*).

4. Od 2029 roku do raportowania zrównoważonego rozwoju będą zobowiązane również niektóre firmy spoza Unii Europejskiej.

* Według CSRD mikroprzedsiębiorstwo to spółka, która nie przekracza dwóch z trzech określonych kryteriów:

liczba pracowników nie może przekraczać 10 osób,
roczny obrót poniżej 900 tys. Euro,
suma bilansowa nieprzekraczająca 450 tys. Euro.

Dodatkowo firmy będą musiały raportować informacje ESG według standardów ESRS (European Sustainability Reporting Standards). Chodzi o stworzenie jednolitego systemu oceny i porównywania wpływu działalności firm na środowisko i społeczeństwo.

Aktualizacja

Harmonogram raportowania ESG – zmiany proponowane w projekcie Omnibus

Opublikowany 26 lutego br. pakiet Omnibus proponuje zmiany w harmonogramie raportowania przygotowane wcześniej przez CSRD.

Więcej o Omnibusie i nadchodzących zmianach przeczytasz w artykule: Zmiany w raportowaniu ESG proponowane przez projekt Omnibus – co się zmienia? – Akademia Cyfryzacji GS1 Polska.

ESRSY dla MŚP

Dyrektywa CSRD to przepisy, które wymagają, aby firmy raportowały swoje działania związane z ESG w sposób bardziej ujednolicony. Dobrowolne standardy ESRS VSME dla nienotowanych mikro, małych i średnich przedsiębiorstw opracowała Europejska Grupa Doradcza ds. Sprawozdawczości Finansowej – EFRAG (The European Financial Reporting Advisory Group). Dzięki tym standardom, MŚP będą wiedzieć, jak dokładnie przedstawić swoje strategie ESG i jak pokazać ich efektywność. ESRS obejmują różne aspekty – od kwestii środowiskowych, przez społeczno-pracownicze, aż po ład korporacyjny. MŚP nienotowane na giełdzie nie są bezpośrednio zobowiązane przez Unię Europejską do raportowania ESG. Jednak, jeśli jesteś przedstawicielem tego sektora, kwestie ESG mogą być dla Ciebie istotne z kilku powodów:

Twoje przedsiębiorstwo współpracuje z organizacjami, które są zobowiązane do raportowania ESG. Mogą one wymagać przestrzegania określonych standardów zrównoważonego rozwoju. Dostarczanie danych ESG może być warunkiem kontynuacji takiej współpracy.
Pożyczkodawcy i inwestorzy coraz częściej uwzględniają kryteria ESG przy podejmowaniu decyzji o finansowaniu. Jeśli wykażesz zaangażowanie w zrównoważony rozwój, może to wpłynąć na lepsze warunki finansowania.
Zbieranie danych ESG i wdrażanie praktyk zrównoważonego rozwoju może pomóc twojej firmie w przygotowaniu się do przyszłych regulacji oraz w zwiększeniu efektywności operacyjnej i redukcji kosztów.
Jeśli aktywnie podejdziesz do ESG, możesz zbudować swoją reputację i markę, co przekłada się na przewagę konkurencyjną. W dłuższej perspektywie może to również zwiększyć odporność Twojej firmy na zmiany rynkowe i regulacyjne.

Wskaźniki ESRS ważne dla MŚP

Ochrona środowiska

Energia i emisje gazów cieplarnianych.
Zanieczyszczenie powietrza, wody i gleby.
Bioróżnorodność.
Woda.
Wykorzystanie zasobów, gospodarka o obiegu zamkniętym i gospodarowanie odpadami.

Kwestie społeczne

Pracownicy – ogólna charakterystyka zatrudnienia, liczba pracowników, typ umowy o pracę, płeć itd.
Pracownicy – bezpieczeństwo i higiena pracy.
Pracownicy – wynagrodzenia, układy zbiorowe i szkolenia.
Pracownicy w łańcuchu wartości, społeczności lokalne, konsumenci i użytkownicy końcowi.

Prowadzenie działalności gospodarczej

Wyroki skazujące i grzywny za naruszenie przepisów antykorupcyjnych i przepisów w sprawie zwalczania przekupstw.

ESRS dla MŚP są w konsultacji. Pierwsze sektorowe ESRSy będą dostępne w czerwcu 2026 roku.

Podsumowanie

Celem raportowania ESG jest zwiększenie transparentności działań firm i ich wpływu na otoczenie. Obejmie kwestie środowiskowe, społeczne i zarządzania, takie jak ochrona środowiska, warunki pracy, poszanowanie praw człowieka czy przeciwdziałanie korupcji. Początkowo obowiązek dotknie dużych spółek publicznych, a w kolejnych latach obejmie również pozostałe firmy. Mimo że nienotowane MŚP nie są bezpośrednio zobowiązane do raportowania, mogą to robić, aby spełniać wymagania partnerów biznesowych, uzyskać lepsze warunki finansowania oraz przygotować się na przyszłe regulacje.