Zrównoważone zarządzanie produktami dzięki Cyfrowym Paszportom Produktów 

Cyfrowe Paszporty Produktów wkrótce zostaną wprowadzone w Unii Europejskiej. To bardziej odpowiedzialne podejście do zasobów i spełnienie oczekiwań klientów. Jak Cyfrowe Paszporty wpłyną na zrównoważone zarządzanie produktami? Dowiedz się z artykułu. 

Spis treści: 

• Czym jest Cyfrowy Paszport Produktu? 
• Dlaczego UE wprowadza Cyfrowe Paszporty?   
• Jakie produkty będą objęte regulacją DPP?   
• Jaką rolę odgrywa DPP w gospodarce obiegu zamkniętego (GOZ)? 
• Jak Cyfrowy Paszport Produktu wpływa na transparentność łańcuchów dostaw?   
• Jak DPP pomaga w minimalizowaniu śladu węglowego?    

Na pustyni Atakama w Chile zamiast po piasku idzie się po stertach ubrań. Miejsce to nazywa się cmentarzem ubrań fast fashion. Każdego roku na pustynię Atakama trafia około 39 tys. ton używanej odzieży.  

Tymczasem większość odzieży nie ulega szybkiej i bezpiecznej biodegradacji na wysypiskach. Podczas gdy naturalne materiały rozkładają się szybciej, syntetyki mogą zalegać tam przez setki lat. Ubrania wykonane ze sztucznych materiałów lub poddane działaniu środków chemicznych mogą potrzebować nawet 200 lat, aby ulec biodegradacji. Dodatki i chemikalia w ubraniach dodatkowo komplikują proces rozkładu i mogą uwalniać szkodliwe substancje. Nie można więc składować odzieży na miejskich wysypiskach śmieci. Jest równie toksyczna jak opony czy plastik. 

Kolejne liczby są zatrważające: 

• Branża odzieżowa produkuje rocznie 100 mld sztuk odzieży, ubrań i dodatków. 
• Szacuje się, że na świecie co sekundę składowana lub spalana jest jedna śmieciarka pełna tekstyliów.  
• Mniej niż 1% tekstyliów i odzieży przetwarza się na nowe tkaniny i ubrania. 

Zmiany klimatyczne i wyczerpywanie się zasobów wymagają natychmiastowych działań. Skłaniają firmy do poszukiwania bardziej zrównoważonych rozwiązań. Jednocześnie rosnąca świadomość ekologiczna konsumentów sprawia, że oczekują oni jasnych informacji o pochodzeniu i składzie produktów. Odpowiedzią na te potrzeby jest Cyfrowy Paszport Produktu (DPP). Jest to narzędzie, które zapewnia przejrzystość i możliwość śledzenia produktów na każdym etapie ich cyklu życia.  

Czym jest Cyfrowy Paszport Produktu? 

Cyfrowy Paszport Produktu obejmie wszystkie podmioty, które na rynek europejski wprowadzają produkty, komponenty i półkomponenty. Będzie obowiązywał zarówno duże korporacje, jak i MŚP. Wartość tego rozwiązania tkwi w jego prostocie i wszechstronności. Paszport towarzyszy produktowi od powstania aż po kolejne etapy jego życia. Tworzy cyfrowy ślad produktu, którego zastosowanie przekłada się na rzeczywiste korzyści dla biznesu i środowiska.   

Wyjaśniamy to w artykule: Cyfrowy Paszport Produktu – śladem produktów w cyfrowym świecie – Akademia Cyfryzacji GS1 Polska. 

Dlaczego UE wprowadza Cyfrowe Paszporty? 

Złożone, globalne łańcuchy wartości sprawiają, że unijne firmy często napotykają trudności w weryfikacji, czy surowce użyte do produkcji pochodzą z legalnych i zrównoważonych źródeł. Nie wiedzą też często, jakie warunki pracy panują w fabrykach, w których produkują swoje towary. Dodatkowo konsumenci coraz częściej oczekują informacji o warunkach, w jakich powstają produkty oraz ich wpływie na środowisko. Dlatego Unia Europejska stawia na zwiększenie odpowiedzialności i transparentności w procesie produkcji i dystrybucji towarów, które trafiają na unijny rynek. 

Cyfrowy Paszport Produktu ma zapewnić dostęp do szczegółowych danych o źródłach surowców, procesie produkcji oraz warunkach pracy. Dzięki temu firmy będą mogły też lepiej zarządzać ryzykiem związanym z łańcuchem dostaw. Pozwoli im to budować swoją reputację jako odpowiedzialnych podmiotów i spełniać rosnące oczekiwania konsumentów. Większa transparentność to także zadowoleni klienci, mniejsze niekorzystne skutki działalności i bardziej zrównoważona przyszłość. 

Jakie produkty będą objęte regulacją DPP? 

Cyfrowy Paszport Produktu będzie dotyczył produktów sprzedawanych w Europie. Obejmie zwłaszcza te, które zużywają dużo zasobów i energii. 

Od lutego 2027 roku regulacje te będą obejmować baterie do samochodów elektrycznych i lekkich pojazdów elektrycznych oraz baterie przemysłowe o pojemności powyżej 2 kWh. Następnie planowane jest włączenie tekstyliów. Ich produkcja ma znaczący negatywny wpływ na środowisko. Szacuje się, że odpowiada za aż 10% globalnej emisji gazów cieplarnianych! 

Lista produktów objętych regulacjami DPP może ulegać zmianom. Aktualnie nie obejmuje ona żywności, pasz dla zwierząt i produktów farmaceutycznych, jednak nie wyklucza się ich w przyszłości. Co więcej, nawet produkty niepodlegające bezpośrednio regulacjom mogą zawierać komponenty, dla których DPP będzie obowiązkowy. 

Od kiedy i dla kogo DPP będzie obowiązkowy, przeczytasz w artykule: Cyfrowy Paszport Produktu (DPP): od kiedy i dla kogo będzie obowiązkowy – Akademia Cyfryzacji GS1 Polska.

Jaką rolę odgrywa DPP w gospodarce obiegu zamkniętego (GOZ)? 

Cyfrowy Paszport może dostarczyć informacji o użytkowaniu, konserwacji, naprawach i przewidywanej żywotności produktów. Dzięki temu konsumenci będą bardziej skłonni do naprawy zamiast wymiany. To zaowocuje dłuższym użytkowaniem produktów. Zmniejszy się ilość odpadów i łatwiejsze będzie funkcjonowanie rynku wtórnego. W branży odzieżowej dostarczy zweryfikowanych danych o produkcie, jego autentyczności i stanie. Pozwoli to zwiększyć zaufanie kupujących do ubrań „z drugiej ręki”. 

W DPP może się również znaleźć dokumentacja techniczna, historia napraw oraz informacje o częściach zamiennych. Takie dane ułatwią pracę serwisantom. Wpłyną też na rozwój sektora napraw i jednocześnie zmniejszą ilość odpadów. Dzięki informacjom o demontażu i składzie materiałowym DPP wesprze również regenerację komponentów. Umożliwi też ich ponowne wykorzystanie. 

Dodatkowo paszporty będą zawierać informacje o składzie materiałowym produktu, obecności substancji niebezpiecznych i możliwościach demontażu. Dzięki temu recykling będzie bezpieczniejszy i skuteczniejszy. Wzrośnie efektywność sortowania, a zmaleje ilość zanieczyszczeń. 

Jak Cyfrowy Paszport Produktu wpływa na transparentność łańcuchów dostaw? 

Istotne informacje będą dodawane do paszportu na każdym etapie łańcucha dostaw. Będzie tak od momentu pozyskania surowców, przez ich transport, magazynowanie, produkcję, pakowanie, sprzedaż, aż po obsługę posprzedażową. Każdy produkt otrzyma unikalny identyfikator (np. kod QR, kod kreskowy), który będzie prowadził do informacji cyfrowych. DPP będzie zawierał najważniejsze szczegóły dotyczące serii, partii produkcyjnej lub danego przedmiotu. Ułatwi to wszystkim zainteresowanym stronom uzyskanie informacji o pochodzeniu i składzie produktów. 

Cyfrowe Paszporty Produktów będą dotyczyły nie tylko produktów wytworzonych w UE, ale także tych, które są tu sprzedawane, niezależnie od miejsca ich wyprodukowania. To szczególnie ważne w świetle ostatnich badań. Przeprowadzili je w Polsce eksperci z Laboratorium Nawozów i Wyrobów Chemicznych, które jest częścią Polskiego Centrum Badań i Certyfikacji. Przeanalizowali oni 29 losowo wybranych produktów. Były to odzież, obuwie i akcesoria dostępne na popularnych azjatyckich platformach sprzedażowych. Badania ujawniły, że ponad połowa z nich zawierała niebezpieczne stężenia metali ciężkich – chromu, niklu, ołowiu czy kobaltu. 

Wdrożenie DPP przyniesie korzyści konsumentom i środowisku, a także firmom. Dzięki lepszej identyfikowalności produktów zapewni im głębszy wgląd w łańcuchy dostaw. Umożliwi też śledzenie towarów w miarę ich przemieszczania się. Co więcej, DPP pozwoli firmom na gromadzenie kluczowych danych i informacji z całego procesu produkcyjnego i tworzenia produktu. 

DPP to także sposób na walkę z greenwashingiem. To praktyka, która polega na fałszywym przedstawianiu produktu jako ekologicznego. Wiarygodne dane zawarte w DPP pomogą sprawdzić, czy produkty rzeczywiście spełniają deklarowane standardy środowiskowe. Przeczytaj o greenwashingu: Czym jest greenwashing? – Akademia Cyfryzacji GS1 Polska. 

Jak DPP pomaga w minimalizowaniu śladu węglowego?  

Cyfrowy Paszport Produktu będzie gromadzić szczegółowe dane dotyczące całego cyklu życia produktu. To właśnie na ich podstawie dokonuje się analizy emisji gazów cieplarnianych (GHG). Im bardziej szczegółowe dane, tym dokładniejszy ślad węglowy.  

Uczestnicy Systemu GS1 Polska mogą teraz w prosty sposób obliczyć ślad węglowy swojej organizacji. Nie trzeba do tego specjalistycznej wiedzy – wystarczy kilka podstawowych danych. Wszystko to dzięki kalkulatorowi emisji, który GS1 Polska udostępnia we współpracy z Envirly. Narzędzie obejmuje zakres 1, 2 i 3 emisji zgodnie z międzynarodowymi standardami GHG Protocol i ISO 14064-1. 

Obliczanie śladu węglowego – Kody kreskowe: GS1, EAN, LEI, Etykiety logistyczne – GS1 Polska 

Dane o surowcach i transporcie 

W DPP mogą znaleźć się informacje o pochodzeniu surowców (lokalizacja, metoda wydobycia lub uprawy). Dzięki temu firma będzie mogła przypisać konkretną wartość emisji CO₂ związanej z ich pozyskaniem. Do tego dochodzą dane o transporcie, które są niezbędne do oceny emisji związanej z logistyką. Są to np. rodzaj środka transportu (ciężarówka, statek, samolot), długość trasy czy typ paliwa. 

Parametry produkcji 

DPP może zawierać dane o rodzaju maszyn, zużyciu energii, temperaturach procesowych, źródłach energii (np. gaz vs. odnawialne źródła). Dzięki nim firmy będą mogły bardzo dokładnie wyliczyć emisje CO₂, które powstały w procesie produkcji jednostkowej.  

Użytkowanie produktu 

Niektóre produkty zużywają energię podczas użytkowania (np. sprzęt AGD, elektronika). Producenci będą mogli umieścić w ich DPP dane o przewidywanym zużyciu energii i okresie eksploatacji.  

Faza końcowa – utylizacja lub recykling 

DPP będzie mógł zawierać informacje o możliwościach ponownego użycia, recyklingu lub utylizacji. To ma wpływ na emisje na końcowym etapie życia produktu. Produkt, który można przetworzyć i ponownie wykorzystać, wygeneruje mniej emisji niż taki, który trafi na składowisko. 

Raportowanie ESG 

Dane z DPP mogą posłużyć do raportowania ESG. Dotyczy ono środowiska, społecznej odpowiedzialności i ładu korporacyjnego. Firmy mogą wykorzystać te dane do oceny swojego śladu węglowego, a następnie podjąć działania, które go zmniejszą.  

Podsumowanie 

Zmiany środowiskowe, oczekiwania klientów i nadchodzące regulacje zmuszają firmy do zrównoważonego zarządzania produktami. Cyfrowe Paszporty Produktów pomogą śledzić produkty w całym ich cyklu życia, od surowców po utylizację. Dlatego wdrożenie DPP wspiera gospodarkę o obiegu zamkniętym. Pomaga też w walce z greenwashingiem i w minimalizowaniu śladu węglowego przedsiębiorstw.