Polski Akt o Dostępności: czym jest i jak się do niego przygotować

Polski Akt o Dostępności, obejmujący nowe wymagania dostępności dla produktów i usług, zacznie obowiązywać od 28 czerwca 2025 roku. Z tego artykułu dowiesz się, co musisz wiedzieć o nowych przepisach oraz jak dostosować do nich swoją stronę internetową. Przedstawimy kluczowe informacje oraz praktyczne wskazówki.

Spis treści:

Czym jest Polski Akt o Dostępności (PAD) i dlaczego jest tak ważny dla przedsiębiorców?
Od kiedy obowiązuje?
Produkty i usługi objęte PAD
Standardy dostępności
Od czego zacząć wdrożenie PAD na stronie?
Korzyści z dostępności

Najważniejsze informacje

Polski Akt o Dostępności (PAD) wprowadza dodatkowe obowiązki dla firm, dotyczące dostosowania produktów i usług do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Musi zostać wdrożony do 28 czerwca 2025 roku.
Przedsiębiorcy mają obowiązek tak dostosować komunikację, by była zrozumiała dla każdego – niezależnie od wieku, wykształcenia czy rodzaju niepełnosprawności.
Naruszenie przepisów grozi karami finansowymi, które mogą wynieść do 10% rocznego obrotu firmy.
Jeśli jesteś mikroprzedsiębiorcą, który zatrudnia mniej niż 10 osób, lub prowadzisz jednoosobową działalność gospodarczą, PAD nie będzie Cię obowiązywać.

Czym jest Polski Akt o Dostępności

Polski Akt o Dostępności (PAD) przenosi na polski grunt Europejski Akt o Dostępności (EAA), czyli dyrektywę Unii Europejskiej przyjętą w 2019 roku. Jej celem jest ustanowienie jednolitych wymagań dostępności dla produktów i usług w całej Unii Europejskiej.

Akt ten nakłada nowe obowiązki na przedsiębiorców. Muszą oni dostosować swoje produkty i usługi do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, by umożliwić im pełny udział w życiu społecznym. Według ustawy dostępność cyfrowa oznacza projektowanie rozwiązań technologicznych, które umożliwiają równy dostęp do produktów i usług dla wszystkich użytkowników.

Od kiedy obowiązuje?

Polski Akt o Dostępności wchodzi w życie 28 czerwca 2025 roku. Obowiązek dostępności cyfrowej dla instytucji publicznych obowiązuje już od 2022 roku, dla aplikacji mobilnych – od 2023 roku. Pełne wdrożenie nastąpi 28 czerwca 2025 roku.

Europejski Akt o Dostępności (EAA) z 2019 roku określa wymogi dotyczące dostępności produktów i usług na rynku UE. EAA odwołuje się m.in. do wytycznych Web Content Accessibility Guidelines (WCAG), które określają standardy dostępności treści internetowych. Jest prawnie wiążący i zobowiązuje firmy oferujące produkty i usługi do dostosowania ich do wymagań dostępności, co może pozytywnie wpływać na ich wizerunek jako odpowiedzialnych marek. Nowe przepisy obejmują również obowiązki upoważnionych przedstawicieli, którzy działają w imieniu producentów w UE. To podkreśla ich rolę w zapewnieniu zgodności produktów i usług z nowymi wymogami dostępności.

Kogo dotyczą nowe przepisy?

Przepisy Polskiego Aktu o Dostępności obowiązują duże i średnie firmy. Mikroprzedsiębiorstwa, czyli zatrudniające mniej niż 10 osób lub osiągające obrót poniżej 2 mln euro, są zwolnione z niektórych obowiązków. To pozwala im na elastyczniejsze podejście do wdrożenia wymogów.

Zarówno sektor prywatny, jak i publiczny muszą dostosować swoje produkty i usługi do wymogów dostępności. Firmy objęte przepisami PAD muszą sprostać nadchodzącym zmianom i potrzebom osób z niepełnosprawnościami.

O nowych legislacjach w Polsce przeczytasz w artykule: Standardy GS1 w nowych legislacjach w Polsce – Akademia Cyfryzacji GS1 Polska.

Produkty i usługi objęte PAD

PAD określa wymogi dostępności dla wybranych produktów i usług, najważniejszych dla codziennego funkcjonowania obywateli.

Do objętych ustawą produktów należą m.in.:

sprzęt komputerowy ogólnego przeznaczenia oraz systemy operacyjne;
terminale płatnicze oraz terminale samoobsługowe (bankomaty, automaty biletowe, urządzenia służące do robienia odpraw na lotniskach itd.);
konsumenckie urządzenia końcowe wykorzystywane do świadczenia usług telekomunikacyjnych i dostępu do audiowizualnych usług medialnych;
czytniki książek elektronicznych.

W zakresie usług dyrektywa obejmuje:

usługi telekomunikacyjne;
usługi dostępu do audiowizualnych usług medialnych;
usługi bankowości detalicznej;
usługi w zakresie pasażerskiego transportu drogowego, lotniczego, kolejowego i wodnego;
usługi rozpowszechniania książek elektronicznych;
usługi handlu elektronicznego.

Wymogi PAD są po to, by wymienione produkty i usługi były użyteczne dla osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności. Na twórców stron internetowych i aplikacji mobilnych ustawa nakłada obowiązek spełnienia standardów związanych z postrzegalnością czy zrozumiałością (o tym szerzej przeczytasz za chwilę).

Wymogi dostępności produktów i usług cyfrowych

Wszystkie dokumenty mają być dostarczane w wersji łatwej do odczytania przy użyciu technologii wspomagających. Teksty na stronach internetowych powinny być zrozumiałe. Komunikaty o błędach na stronach internetowych muszą być jasne.

Standardy dostępności WCAG

Podstawowe wytyczne dotyczące dostępności według PAD opierają się na standardach WCAG 2.1, poziom AA. Zgodność z tymi standardami jest wymagana dla wszystkich cyfrowych produktów i usług objętych ustawą.

Cztery zasady dostępności według WCAG to:

Postrzegalność
Treści muszą być dostępne w formatach umożliwiających ich odbiór różnymi zmysłami. Obejmuje to m.in. tekst alternatywny dla obrazów, napisy do materiałów wideo, odpowiedni kontrast kolorystyczny oraz wsparcie dla czytników ekranu.

Funkcjonalność
Interfejsy muszą być łatwe w użyciu dla wszystkich użytkowników, w tym osób z ograniczoną motoryką. Wszystkie elementy interaktywne, takie jak przyciski, formularze i nawigacja, powinny być dostępne zarówno za pomocą myszy, jak i klawiatury czy urządzeń wspomagających.

Zrozumiałość
Treści i funkcje powinny być intuicyjne, spójne i łatwe do przyswojenia. Obejmuje to stosowanie prostego języka, logiczną strukturę informacji oraz przewidywalne działanie interfejsu.

Solidność
Strony i aplikacje muszą być kompatybilne z różnymi technologiami asystującymi, takimi jak czytniki ekranu, a także poprawnie działać na różnych urządzeniach i przeglądarkach.

Jak dostosować strony internetowe do wymogów PAD

Zgodnie z Polskim Aktem o Dostępności firmy muszą zapewnić jasne i czytelne treści na stronach internetowych. Powinny je dostosować do użytkowników korzystających z różnych technologii wspomagających. Projekt ustawy określa szczególne wymogi dostępności dla różnych rodzajów produktów i usług, w tym świadczenia usług.

Audyt dostępności

Ocena dostępności aktualnej strony jest pierwszym działaniem przy dostosowywaniu strony internetowej do PAD. Audyt powinien uwzględniać różne elementy, takie jak:

czytelność tekstów,
dostępność elementów interfejsu,
kontrast kolorów,
nawigacja za pomocą klawiatury.

Warto też wziąć pod uwagę opisy alternatywne dla grafik, problemy z formularzami oraz brak możliwości powiększenia tekstu. Do przeprowadzenia audytu dostępności można wykorzystać narzędzia automatyczne, takie jak WAVE i Lighthouse.

Po audycie zmiany powinny być uporządkowane według priorytetów. Najpierw należy skupić się na tych elementach, które mają największy wpływ na użytkowników. Wszelkie wprowadzone zmiany powinny być przetestowane, w tym przez osoby z niepełnosprawnościami.

Poprawa użyteczności

Poprawa użyteczności strony internetowej jest kluczowym krokiem w dostosowywaniu się do wymogów ustawy. Oto kilka ważnych aspektów, które należy wziąć pod uwagę:

Kod HTML powinien być semantyczny i zgodny z najlepszymi praktykami, co wpływa na łatwość obsługi strony.

Elementy nawigacji powinny być użyteczne i intuicyjne.

Informacje muszą być przedstawione w sposób dostępny, niezależnie od ograniczeń zmysłowych użytkowników.

Nagłówki H1-H6 oraz etykiety pól formularzy powinny być prawidłowo oznaczone w kodzie HTML.

Wszystkie etapy transakcji muszą być łatwe do obsłużenia przez osoby z niepełnosprawnościami. Oto kluczowe elementy, które powinny być uwzględnione w procesie zakupowym:

dostępne formularze,
czytelne przyciski,
intuicyjna nawigacja,
zrozumiałe teksty.

Przedsiębiorcy muszą zapewnić alternatywne opisy tekstowe dla obrazów w swoich sklepach internetowych.

Poprawa zrozumiałości

Rozwiązania zwiększające zrozumiałość witryny to prosta nawigacja i czytelny, zrozumiały tekst. W przypadku treści stosuj standard prostego języka (plain language) lub ETR, języka łatwego, dostosowanego do osób z niepełnosprawnością intelektualną.

Wdrożenie standardów prostego języka i ETR to nie tylko wymóg prawny wynikający z Polskiego Aktu o Dostępności. To przede wszystkim krok w stronę budowania społeczeństwa opartego na równości i szacunku dla różnorodności. W praktyce przekłada się to na lepiej zaprojektowane dokumenty, strony internetowe, broszury i komunikaty, które nie wykluczają żadnej grupy odbiorców.

Dzięki tym standardom komunikacja przestaje być barierą, a staje się mostem łączącym ludzi. To wyzwanie dla przedsiębiorców, ale jednocześnie szansa na stworzenie lepszej jakości życia dla wszystkich. Dostępna komunikacja to również wymierne korzyści biznesowe. Pozwala na zwiększenie zasięgu przekazu i budowanie pozytywnego wizerunku marki jako odpowiedzialnej społecznie.

Od czego zacząć dostosowanie strony

Wprowadzenie standardów dostępności do komunikacji organizacji może wydawać się trudne, ale z odpowiednim wsparciem staje się znacznie prostsze. Oto kilka kroków, od których warto zacząć:

Analiza obecnych materiałów pod kątem dostępności.

Identyfikacja obszarów wymagających najpilniejszych zmian.

Szkolenie zespołu z zasad prostego języka i ETR.

Stopniowe wdrażanie nowych standardów, zaczynając od najczęściej używanych materiałów.

Regularne zbieranie feedbacku od odbiorców i wprowadzanie udoskonaleń.

Przy dostosowaniu swoich treści wprowadzaj:

przejrzystą strukturę z nagłówkami i listami,
jasne, zrozumiałe słownictwo,
krótkie zdania (do 20 wyrazów),
stronę czynną zamiast biernej,
bezpośrednie zwroty do odbiorcy.

Pamiętaj, że dostępność w komunikacji to nie trend, a naturalny kierunek zmian. Im szybciej zaczniesz dostosowywać swoje treści do potrzeb wszystkich odbiorców, tym lepiej przygotujesz się na wyzwania, które stawia przed nami Polski Akt o Dostępności. Bo w końcu chodzi o to, by nasza komunikacja była nie tylko zgodna z przepisami, ale przede wszystkim skuteczna i przyjazna dla każdego.

Korzyści z optymalizacji stron zgodnie z PAD

Dostosowanie stron do PAD może zwiększyć dostępność oferowanych usług, co przyciąga więcej klientów. Ponadto zapewnia firmie przewagę konkurencyjną na rynku.

Projekt e-sklepu opracowany zgodnie ze standardami dostępności prowadzi do pozyskania większej liczby klientów, zwiększenia ich lojalności oraz wyższej sprzedaży.

Dotarcie do szerszej grupy klientów

Dostępność cyfrowa w e-commerce wpływa pozytywnie na funkcjonowanie platformy sprzedażowej i jej odbiór przez klientów. Dostępność ma istotne znaczenie dla wszystkich użytkowników, także osób z niepełnosprawnościami. Wpływa również na SEO, co zwiększa widoczność stron w wyszukiwarkach.

Usuwanie barier utrudniających korzystanie z platformy zwiększa komfort użytkowania dla osób starszych. Przynosi korzyści takie jak lojalność szerokiej grupy konsumentów oraz przewagę konkurencyjną.

Dostępność cyfrowa wzmacnia konkurencyjność oraz wpływa na odpowiedzialność społeczną firmy. Wprowadzenie czytelniejszych treści, prostszej nawigacji oraz intuicyjnych procesów zakupowych znacząco poprawia komfort użytkowania strony.

Wzmocnienie wizerunku firmy

Przestrzeganie standardów dostępności może zwiększyć zaufanie do marki wśród konsumentów. Dostępne produkty i usługi pomagają w rozwoju i wprowadzaniu innowacji oraz zapewniają długofalowy wzrost, co prowadzi do zadowolenia użytkowników.

Przestrzeganie standardów dostępności to obowiązek prawny, ale również wyraz odpowiedzialności społecznej. Wpływa to korzystnie na reputację firmy.

Podsumowanie

Polski Akt o Dostępności to nie tylko wymóg prawny, ale także okazja do rozwoju i innowacji. Dostosowanie stron internetowych do wymagań WCAG daje wiele korzyści, takich jak szerszy zasięg, łatwiejsza obsługa i lepszy wizerunek firmy. Audyt dostępności i wprowadzenie niezbędnych zmian są ważne, by uniknąć kar i wykorzystać pełny potencjał strony. Warto zainwestować w dostępność oraz prosty język na stronie, by nie tylko spełniać przepisy, lecz także budować pozytywny wizerunek i przyciągać nowych klientów.

Najczęściej zadawane pytania

Czym jest Europejski Akt o Dostępności (EAA)?

Europejski Akt o Dostępności (EAA) to dyrektywa Unii Europejskiej z 2019 roku. Wprowadza ona jednolite wymogi dotyczące dostępności produktów i usług w całej Unii Europejskiej. Celem EAA jest zapewnienie osobom z niepełnosprawnościami dostępu do produktów i usług na równi z innymi. W Polsce przepisy dyrektywy wprowadza Polski Akt o Dostępności (PAD).

Czym jest WCAG?

WCAG to pierwsze litery nazwy Web Content Accessibility Guidelines, czyli wytycznych dotyczących dostępności treści internetowych. Zasady te dotyczą wszystkich elementów strony i aplikacji – kodu, treści i sposobu działania.

Kogo dotyczą nowe przepisy PAD?

Nowe przepisy PAD dotyczą dużych i średnich firm oraz sektora publicznego. Mikroprzedsiębiorstwa są zwolnione z niektórych zobowiązań.

Jakie produkty i usługi muszą spełniać wymogi PAD?

Produkty i usługi takie jak: automaty biletowe, e-booki, usługi bankowości detalicznej oraz aplikacje mobilne muszą spełniać wymogi PAD. Jest to kluczowe dla zapewnienia wysokiej jakości usług.

Jakie są terminy wdrożenia przepisów PAD?

PAD wchodzi w życie 28 czerwca 2025 roku. Obowiązek dostępności cyfrowej dla instytucji publicznych obowiązuje od 2022 roku, a dla aplikacji mobilnych od 2023 roku.

Jakie są sankcje za niespełnienie wymogów PAD?

Jeśli firma nie spełni wymogów PAD, może zostać ukarana finansowo. Kara ta może wynieść 10% rocznego obrotu. Dodatkowo firma będzie zobowiązana do podjęcia działań naprawczych, aby poprawić dostępność swoich produktów lub usług.