Jak kody 2D zmieniają handel detaliczny i doświadczenia konsumentów - podcast Prosto o cyfryzacji

Zapraszamy na drugi odcinek podcastu “Prosto o cyfryzacji”, zatytułowanym “Rewolucja w kodach kreskowych: Jak kody 2D zmieniają handel detaliczny i doświadczenia konsumentów?

Tym razem Przemek Zawodny do rozmowy zaprosił Magdalenę Bednarkiewicz, Menedżer Zarządzania Projektami (PMO) dla branży retail w GS1 Polska.

Magda omawia najpopularniejsze zastosowania kodów GS1 QR i GS1 DataMatrix w sklepach detalicznych oraz prognozuje jakie trendy i innowacje mogą wpłynąć na rozwój kodów 2D w handlu detalicznym w nadchodzących latach.

Odsłuchaj odcinek

Jaka jest historia kodów 2D?

Przemysław Zawodny, GS1 Polska – gospodarz audycji: Dzisiaj w naszym programie będziemy mówili o kodach 2D, dlatego jest z nami program manager Magdalena Bednarkiewicz. Omówimy potrzebę wdrożenia kodów 2D, które coraz częściej można zobaczyć na różnych produktach w sklepach.

Magdalena Bednarkiewicz, Menedżerka Zarządzania Projektami (PMO) w GS1 Polska: Tak, to prawda, ale może troszeczkę rozpocznę od przedstawienia historii na początek. Nie wiem, czy wiesz, ale kod liniowy w tym roku obchodzi swoje pięćdziesięciolecie. Powstał w latach siedemdziesiątych i pierwsze charakterystyczne „bip”, które słyszymy w sklepach, miało miejsce w 1974 roku w Ohio. Natomiast pierwszym produktem, który został zeskanowany, była paczka gumy do żucia. Kody są niezwykle popularne, zresztą ich stosowanie możemy zobaczyć niemalże na każdym produkcie. A ten dźwięk skanowania słyszymy tak naprawdę już praktycznie 10 miliardów razy dziennie na całym świecie.

Skąd wzięła się potrzeba wdrożenia kodów 2D na opakowaniach konsumenckich?

Ze względu na to, że jest za dużo różnego typu symboli, różnego typu kodów kreskowych na opakowaniach. Konsumenci chcą i poszukują większej ilości informacji o produkcie i chcą przede wszystkim szybkiego dojścia do takich informacji.

Producenci i sieci chcą więcej dostarczać i przesłać informacji w takich właśnie kodach. Ponieważ tradycyjny kod kreskowynie może zawierać więcej danych niż 13 symboli czy 13 znaków, to stosowanie ich po prostu jest ograniczone.

Dlatego skierowano się w stronę kodów 2D.

Jeśli chodzi o to, skąd wzięła się ta potrzeba, to Consumer Goods Forum i Rada GS1 zobowiązały się, że do 2027 roku wszystkie sieci handlowe, detaliczne i hurtowe będą czytały kody 2D przy kasach. ~~Ale~~ Nnie tylko w Polsce, ale też na całym świecie.

Czym są kody 2D? Dlaczego warto wdrażać je ze standardami GS1?

No właśnie, może troszeczkę więcej. Najpierw o budowie kodów 2D.

Te kody mają układ graficzny. Zbudowane są z ciemnych i jasnych obszarów na siatce, podobnie jak szachownice – i dla porównania kody liniowe zbudowane są z równoległych ciemnych kresek i jasnych.

W kodach 2D mamy zaszyte dane, które można odczytywać zarówno w poziomie, jak i w pionie. A odczyt wymaga użycia skanera wizyjnego. Nowsze modele zresztą tych smartfonów, które są teraz już wypuszczane, mają zainstalowane skanery. A jeśli nie, to wystarczy po prostu pobrać odpowiednią aplikację i zainstalować sobie w telefonie. Jeśli chodzi o kody liniowe, to mogą być skanowane przez tradycyjne skanery laserowe lub wizyjne.

Kody 2D są mniejsze od większości kodów 1D. Na przykład w przypadku laserowego nanoszenia na jakiś produkt wymiary w zależności od użytego kodu 2D mogą mieć nawet 2,54 milimetra na 2,54 milimetra.

Kody 2D mogą zawierać więcej danych. W zwykłym kodzie liniowym EAN, czyli w tym takim potocznie określanym 1D (liniowym inaczej mówiąc), zapisanych jest tylko 13 cyfr. EAN stanowi graficzne odzwierciedlenie tylko i wyłącznie tego numeru GTIN. W przeciwieństwie do kodów 2D, w kodach liniowych nie ma zaszytych informacji, jak data ważności, kraj pochodzenia, numer partii, serii produkcyjnej – czy np. ceny. Natomiast kody 2D jak najbardziej te informacje zawierać mogą, nawet o wiele więcej ze względu na to, że mogą pomieścić ponad 3116 cyfr lub też 2335 znaków alfanumerycznych. I to niezależnie, czy to jest standardowy język, czy też arabski, cyrylica, grecki, hebrajski. Także tych informacji… i elastyczność tych kodów jest naprawdę ogromna.

Dodatkowo kody 2D są bardzo dokładne i niezawodne, bo dzięki zaszytemu algorytmowi wykrywania i korekcji błędów mogą być odczytywane w momencie, kiedy jest aż 60% uszkodzeń tych kodów. Więc kiedy mamy np. zaklejony, źle naniesiony i przyklejony kod 1D, on już jest praktycznie nie do odczytania. Natomiast kody 2D jak najbardziej nadal mogą być odczytywane.

Jeśli chodzi o to, jakie mamy w ogóle rodzaje tych kodów, to tu przedstawię dwa podziały. Pierwszy to jest bez standardów GS1, natomiast drugi to jest właśnie z ich wykorzystaniem.

Jeśli chodzi o ten pierwszy, to w tym podziale bez standardów rozróżniamy kody QR i kody DataMatrix. Myślę, że większość z nas spotkała taki zwykły kod QR nie tylko na produktach czy w czasopismach, w sklepach lub na sklepach, w różnego typu reklamach, w których najczęściej wykorzystywany jest ten kod do przekazywania tylko i wyłącznie treści marketingowych. I najczęściej ten kod informuje o tym, jaki to jest produkt lub też jaka to jest grupa produktów. A właściwie wykorzystywanie tych kodów jest skierowane po to, żeby przedstawić samego producenta. Drugi z tych kodów to DataMatrix, który jest stosowany m.in. na bardzo małych produktach, np. w przesyłkach czy w transporcie albo w spedycji, ale m.in. też jest stosowany w znakowaniu elektroniki, ale tylko w obrębie tej jednej firmy, do użytku tylko i wyłącznie wewnętrznego.

W kolejnym przypadku, gdy ten podział następuje z wykorzystaniem standardów GS1, to rozróżniamy kody QR ze standardem GS1 Digital Link oraz GS1 DataMatrix, który też może być wyposażony w ten standard GS1 Digital Link.

Wykorzystywanie tych kodów jest bardzo podobne do poprzednich. To, co je wyróżnia od tych bez standardów, to odpowiednia składnia, czyli zapisywanie tych odpowiednich danych w odpowiedni sposób, czyli taki, który dla wszystkich, którzy chcą odczytać te dane w nim zaimplementowane, jest dokładnie taki sam. W przypadku GS1 DataMatrix istotne są zaszyte dane w postaci tzw. identyfikatorów zastosowań, czyli w skrócie mówiąc „izetów” (IZ). Natomiast w zwykłym DataMatrix można tak naprawdę zaszyć każde, dowolne dane. Jeśli chodzi o kod QR, to może nieść nie tylko informację marketingową o produkcie skierowaną do konsumenta, ale też dane o dacie produkcji, dacie ważności, o numerach partii czy serii, które są niezwykle istotne z punktu widzenia np. kontroli jakości sprzedaży, magazynowania czy ogólnie szeroko pojętej logistyki. W związku z tym – niezależnie od tego, czy jesteś producentem, czy jesteś siecią handlową, dostawcą rozwiązań – to te dane, które są zunifikowane, będą odczytywane wszędzie w taki sam sposób i zrozumiałe nie tylko w Polsce, ale też na całym świecie, przez wszystkie firmy, przez wszystkie sieci i wszystkie branże w taki sam sposób. Więc stosowanie odpowiedniej, jednakowej dla wszystkich składni zapewnia odczytywanie danych nie tylko w tej jednej firmie, która je wdrożyła, ale w pełni zapewnia ten przepływ danych w całym cyklu życia tego produktu, od stworzenia aż po jego utylizację. Tak że stosowanie standardów w kodach jest niezwykle ważne i myślę, że poszerza wachlarz wykorzystania i odczytywania danych z tych produktów.

Jaka jest różnica między QR z GS1 Digital Link a GS1 DataMatrix?

Przede wszystkim różnią się między sobą wizualnie.

Kody QR mają w trzech narożnikach widoczne charakterystyczne kwadraty. DataMatrix jest cały wypełniony aż po brzegi szachownicą ciemnych i jasnych pól.

Jeśli chodzi o kody QR ze standardem GS1 Digital Link, to pojawiają się na produktach z inicjatywy już samego producenta, żeby zwiększyć zaangażowanie z tym konsumentem. Wystarczy zeskanować smartfonem ten kod, by móc już w czasie rzeczywistym zobaczyć listę składników, alergeny, przepisy, instrukcje, instrukcje w formie krótkich filmików, dodatkowe tłumaczenia, listy sklepów, gdzie ten produkt można kupić czy informacje o promocjach i konkursach. Zastosowanie jest tylko takie, jaka jest obszerna głowa i fantazja działu marketingu. Tak że tych informacji może być naprawdę sporo.

Jeśli chodzi o GS1 DataMatrix, to używa identyfikatorów zastosowań, o których już mówiłam, czyli tzw. IZ, do kodowania dodatkowych danych.

Natomiast QR z GS1 Digital Link używa syntaktyki (to jest coś nowego, ale mówi się „syntaktyki URL”) do kodowania adresu strony i dodatkowych danych, czyli tej właśnie składni, o której mówiłam, że jest taka niezwykle ważna.

Kody GS1 DataMatrix są wykorzystywane do znakowania bardzo małych produktów, a kody 2D zresztą są też źródłem informacji o miejscu produkcji, o danych dotyczących zrównoważonego pozyskiwania czy wskazówek związanych z recyklingiem.

A który z tych kodów jest bardziej powszechnie używany w różnych branżach detalicznych?

Tu wszystko zależy od samej branży i od samego producenta. Ale zauważyliśmy, że chętniej na świecie wykorzystywany jest ten QR z GS1 Digital Linkiem, np. w branżach: beauty, spożywczej, odzieżowej czy np. w DIY. Ale GS1 sam w sobie nie narzuca rodzaju tego kodu 2D – do wyboru. Ale z racji budowania świadomości o kodach 2D i zaangażowania samego konsumenta rekomenduje stosowanie właśnie QR z GS1 Digital Link.

Jakie korzyści dla firm przynosi korzystanie z kodów 2D?

Kody 2D mogą mieć bardzo duży wpływ na optymalizacje wielu obszarów działalności firm w łańcuchach dostaw, np. zarządzanie zapasami – i dokładnego określenia tych zapasów.
Może mieć wpływ na lepszy monitoring świeżości towarów, ograniczenie liczby produktów z krótkimi datami przez automatyczną reakcję na krótkie terminy ważności, np. przez dodanie przeceny, włączenie tego typu obniżek. Kolejna to identyfikowalność i potwierdzenie autentyczności produktu, składników, przez to widoczność całego łańcucha dostaw.
Zakodowane informacje o numerach partii, serii pozwalają szybciej, skuteczniej i bardziej efektywnie wycofać wadliwą partię produktów. To ma bezpośrednie przełożenie na poprawę bezpieczeństwa konsumenta.
Zaangażowanie konsumentów. Dzięki informacjom zaszytym w kodach 2D mają możliwość prześledzenia samej drogi, jaką pokonał produkt w łańcuchu dostawy, czy też weryfikacji kraju pochodzenia, daty stworzenia, wytworzenia tego produktu czy pełniejszych informacji żywieniowych.
Zmniejszenie liczby kodów na produkcie, z racji tego, że są zdecydowanie mniejsze, przekłada się na mniejsze zużycie materiałów eksploatacyjnych. W ten sposób uwalniają dodatkową przestrzeń na opakowaniu, którą później działy marketingu mogą bardzo dobrze wykorzystać.
Ulepszone opakowanie. Właśnie ze względu na zgodność z przepisami czy też przez to, że etykieta jest oczyszczona z nadmiaru informacji, to staje się bardziej czytelna. Tak jak mówiłam już wcześniej, może też posłużyć do uzyskania kolejnych celów marketingowych.

Jakie trendy i innowacje mogą wpłynąć na rozwój kodów 2D w handlu detalicznym w nadchodzących latach?

Same kody 2D to już trendy i innowacja.

Kody 2D mogą być pośrednikiem do pełnej informacji o produkcie, np. dla cyfrowego paszportu produktu, czyli takiego elektronicznego dokumentu z zawartymi danymi, skąd pochodzi i w jaki sposób został wytworzony dany produkt. Tu ogromne znaczenie ma właśnie ten dokładnie kod QR GS1 z Digital Linkiem, bo już teraz powoli wykorzystywany jest w tym temacie. Taki paszport może zawierać informacje:

o produkcie,
o uzyskanych certyfikatach, np. o zrównoważonym rozwoju,
o pochodzeniu i śledzeniu drogi samego produktu,
o danych, np. o recyklingu.

To jest właśnie świetny przykład wykorzystania mocy tych kodów 2D.

Jeśli chodzi o dalsze sposoby wykorzystywania, to nie wyobrażam sobie go bez sztucznej inteligencji. Dzięki niej można analizować, jak kształtują się nasze nawyki konsumenckie, jak tworzyć nowe produkty i nowe obszary zastosowań. Już teraz widzimy np. niezwykłe ich zastosowanie związane ze znakowaniem roślin przy masowym zalesieniu terenów. Wiec to jest coś nowego, co może wspomóc też nowe, różne obszary.

Kody 2D można też wykorzystywać w rozwiązaniach płatności mobilnych. Integracjafunkcji płatniczych z aplikacjami do stosowania kodów umożliwia np. dokonywanie szybszych, bardziej bezpiecznych, wygodnych transakcji. Tak więc to też jest przyszłość kodów.

Jeśli chodzi o integrację programów lojalnościowych, to też widzimy tutaj potencjał. Skanowanie kodów można połączyć z udziałem takich programów. Powstaje przez to zachęta do ponownych zakupów i nagroda np. dla kolejnych klientów.

No i najważniejsze to, co wnoszą kody 2D, czyli informacje oparte na danych. Analiza danych ze skanowania kodów 2D zapewnia bezcenny wręcz wkład w zachowania, w preferencje i wzorce zakupowe konsumentów. Dzięki temu producent, detalista może precyzyjniej ukierunkować strategie marketingowe i odpowiednio układać i optymalizować ofertę produktową.

Podsumowanie: jak kody 2D zmieniają handel detaliczny i doświadczenia konsumentów?

Jakie są różnice między QR z GS1 Digital Linkiem oraz GS1 DataMatrix?

GS1 DataMatrix zawiera dane o produkcie, a kody QR z GS1 Digital Linkiem dodatkowo służą też do komunikacji z konsumentem.To jest najbardziej istotna różnica.

Dlaczego powinienem wybrać kod QR z GS1 Digital Linkiem zamiast GS1 DataMatrix?

Dzięki zastosowaniu kodu QR z GS1 Digital Linkiem konsument wie więcej o produkcie ze strony marketingowej, a dodatkowo przez cały cykl życia produktu widać też dane w nim zaszyte.

Czy istnieją jakieś branże detaliczne, dla których kod QR GS1 z Digital Linkiem będzie lepszy niż GS1 DataMatrix i odwrotnie?

Myślę, że w tych branżach: beauty, spożywczej, odzieżowej, DIY. To tam najczęściej będzie wykorzystywany – oraz wszędzie tam, gdzie jest budowanie zaangażowania konsumenta. Tam jest bardziej istotny i bardziej wykorzystywany ten QR GS1 z Digital Linkiem.

Jakie są najnowsze trendy w zastosowaniu kodów 2D?

Podsumowując: cyfrowy paszport produktu, sztuczna inteligencja, płatności mobilne, integracja programów lojalnościowych czy informacje oparte na danych.

Zobacz inne odcinki podcastu „Prosto o cyfryzacji”: